Het NRC (27/11) maakt in een artikel melding van het excuus die minister Van Engelshoven namens het demissionair kabinet biedt voor de Transgenderwet die gold vanaf 1985 t/m 2014. https://www.nrc.nl/nieuws/2021/11/27/met-excuses-aan-transgenders-maakt-demissionair-kabinet-belangrijk-gebaar-a4067078
Maar het artikel benoemt niet precies waar Van Engelshoven excuus voor vraagt. Het was namelijk voor het mensonterende karakter ervan. Mensonterend, omdat voor een administratieve verandering van het geslacht in paspoort etc. sterilisatie Ă©Ă©n van de vereisten was, aldus de minister. Niet helemaal juist. Het was nog erger: castratie. De memorie van toelichting op de oude wet sprak van âtestikels c.q. ovaria of baarmoederâ die verwijderd moesten worden. De wet eiste namelijk dat de âmannelijke verzoeker nimmer meer in staat zal zijn kinderen te verwekken en de vrouwelijke verzoeker nimmer in staat zal zijn kinderen te barenâ. De memorie meldt letterlijk: âsterilisatie geeft deze absolute zekerheid nietâ. Castratie dus. De wetgever had er toen een goede reden voor. Namelijk het belang van het kind: âVoorkomen moet worden dat kinderen geboren worden uit ouders die een «juridisch» geslacht hebben dat tegengesteld is aan hun biologische geslachtâ. Bij de behandeling van het wetsvoorstel is wel een verduidelijking gevraagd. Maar die heeft niet geleid tot aanpassing.https://zoek.officielebekendmakingen.nl/resultaten?pg=10&q=%28c.product-area%3D%3D%22sgd%22%29and%28%28dt.type%3D%3D%22Kamerstuk%22%29and%28w.dossiernummer%3D%3D%2217297%22%29%29%20AND%20w.dossiernummer%3D%3D%2217297%22&hist=1&pagina=2
Toch moeten we oppassen met deze excuus cultuur. Zonder daarmee de zware last van de keuze te bagatelliseren. De wet is aangenomen als een overwinning tegen de tijdgeest van begin 80er jaren van de vorige eeuw. De wetgever in 1985 heeft voor ogen gehad de geslachtsverandering van man naar vrouw â en omgekeerd â te erkennen en die erkenning ook administratief te faciliteren zoals in een paspoort. Die erkenning was gegeven de tijdgeest een hele grote stap. Het gezin als rolmodel bestond burgerrechtelijk in die tijd nu eenmaal uit man, vrouw en kind(eren). Daarbij kan een man (voorheen vrouw) niet baren en een vrouw (voorheen man) niet verwekken. Voortschrijdend inzicht over de integriteit van het lichaam heeft ertoe geleid dat de wet op dit punt in 2015 is aangepast. Maar het emancipatie niveau van de LHBTI gemeenschap anno 2021 mag je niet vergelijken met het niveau 1985. Dit excuus gaat zelfs verder dan het excuus voor de harde toeslagenwetgeving, omdat de toeslagenwetgeving nog bestaat. Maar past wel in de stroom van excuses zoals over het geweld in het voormalig Nederlands-IndiĂ« en nog verder over het slavernij verleden. Alles bezien vanuit de ogen anno 2021. Gericht op het verleden. Zoals gezegd, moeten we daarmee oppassen. Het kan een legitimatie zijn om de ogen anno 2021 ook op de toekomst te richten. Immers, in die toekomst is 2021 het verleden. Politieke partijen nemen daar nu al een voorschot op door te wijzen op toekomstige tribunalen in verband met âmisdadigeâ coronawetgeving anno 2021.
Ricky Turpijn
