Citaat Peter Darbo: “De manier om een fortuin te verdienen, is met iets aankomen dat goedkoop, gewoontevormend en fiscaal aftrekbaar is.”
Dat is een van de bevindingen uit een vijfjaarlijkse herziening van de cijfers over de betalingsbalans, waarvan DNB op 24/6/2024 de resultaten publiceert.
Investeringen vanuit buitenlandse moedermaatschappijen komen Nederland binnen en verlaten het land direct weer als uitgaande investeringen in buitenlandse dochtermaatschappijen. Dit fenomeen van kapitaal dat door Nederland loopt wordt ook wel ‘doorstroom’ genoemd.
Financiële holdings en kredietverstrekkers binnen het eigen concern worden ook wel doorstroomvennootschappen genoemd. Dit zijn Nederlands ingezetenen met nauwelijks of geen operationele activiteiten, maximaal vijf werknemers en een beperkte bijdrage aan het bruto binnenlands product (bbp). Doorstroomvennootschappen spelen vaak een belangrijke rol in de internationale doorstroom van winsten van multinationals. De financiële omvang van deze groep bedrijven is in internationaal perspectief groot: het betreft in Nederland ruwweg twee vijfde van de gehele financiële sector.
De Nederlandse doorstroomsector piekte in 2016 in omvang tot het bruto binnenlands product (bbp): 671% van het bbp. De omvang nam sindsdien af (512% van het bbp) in 2021, het einde van de herzieningsperiode. Daarmee blijkt de krimp van de sector sterker dan eerder geraamd.
De daling is mogelijk het gevolg van verschillende nationale en internationale initiatieven en maatregelen die de laatste jaren zijn ingevoerd om belastingontwijking tegen te gaan (BEPS, minimumbelasting 15%, Wet bronbelasting).
Overigens blijkt na de herziening van de cijfers dat de Nederlandse doorstroomsector ook groter is dan eerder werd aangenomen (€ 202 miljard hoger dan eerder geraamd).
Eerder heeft demissionair stas van financiën Marnix van Rij in het kader van de jaarlijkse monitoring van de effecten van de aanpak van belastingontwijking in een kamerbrief 11/10/23 (pg 12) gewezen op de kabinetsreactie op de aanbevelingen van de Commissie doorstroomvennootschappen en de fiscale beleidsagenda, waarin het kabinet heeft aangegeven dat het zou bezien of, en zo ja, op welke wijze een open norm kan worden geïntroduceerd in artikel 8c Wet Vpb 1969.
De Commissie doet het voorstel om de zogenoemde safe-harbour in artikel 8c Wet Vpb (de minimum eigen vermogen eis) voor vennootschappen waar rente door stroomt te schrappen, en te vervangen door een “open norm” (beoordelen of er sprake is van een reëel risico). Vanwege de demissionaire status van het kabinet is het aan een volgend kabinet om hierin verdere stappen te zetten. Het kabinet geeft de werkgroep van het traject “Bouwstenen voor een beter en eenvoudiger belastingstelsel 2024” in overweging om hiertoe voorstellen te doen.
Ricky Turpijn
