Citaat Pierre Desproges: “Quand un philosophe me répond, je ne comprends plus ma question.”
Taxlive 3/5/23 VNVandaag 2/5/23
https://www.taxlive.nl/nl/documenten/nieuws/filosoof-vervang-inkomstenbelasting-door-erfbelasting/
In bovenstaand artikel in Taxlive met het abusievelijk onjuist opgenomen kopje wordt verwezen naar een artikel in NRC, waarin filosoof Marc Davidson pleit voor een grondige herziening van de erfbelasting. Vanuit het oogpunt van solidariteit en gelijke behandeling is het onterecht dat de fiscus erfenissen momenteel niet als inkomen beschouwt. Volgens Davidson is er een middenweg tussen afschaffing van de erfbelasting en het volledig wegbelasten van de erfenis. Die middenweg is het vervangen van erfbelasting door inkomstenbelasting. Het motief voor zijn pleidooi is gelegen in de onthulling in het economenblad ESB, dat de totale waarde van erfenissen in Nederland sinds 2007 aanzienlijk is gestegen, maar de opbrengst van de erfbelasting juist is gedaald. Inkomstenbelasting over erfenissen zal de onverdiende voordelen niet volledig wegnemen, maar familiekapitaal en bijbehorende privileges worden wel minder overerfbaar.
Dat een filosoof wil meedenken over het belastingstelsel is te prijzen en zeker in deze tijd, waarin gezocht wordt naar nieuwe grondslagen voor het stelsel. Mogelijk, dat het nieuwe stelsel Box3 door een meer filosofische benadering beter aansluit bij het rechtvaardigheidsgevoel van de burger. Maar hier gaat het om de erfbelasting. Het motief van Davidson voor stelselwijziging lijkt niet erg filosofisch: het wegwerken van een tekort aan erfbelastingopbrengst. De wetgever heeft het legitiem gevonden belasting te heffen over vermogen, dat iemand zonder inspanning toevalt, het buitenkansbeginsel.
Belastingheffing verloopt via de bronnenleer, zo ook de inkomstenbelasting. De bronnenleer verwijst naar de verschillende categorieën van inkomsten, waarop belasting kan worden geheven, zoals inkomen uit arbeid, inkomen uit onderneming, inkomen uit vermogen en dergelijke. Deze categorieën vertegenwoordigen de bronnen, waaruit inkomsten worden gegenereerd. Vererving wordt over het algemeen niet beschouwd als een bron in de zin van de bronnenleer voor belastingheffing, geen specifieke bron van inkomsten. Het is eerder een gebeurtenis waarbij iemand vermogen of eigendommen verkrijgt als gevolg van het overlijden van een persoon. Het pleidooi van Davidson om vererving onder de inkomstenbelasting te brengen past dus niet in de bronnenleer.
Dit zou anders zijn, als de vermogensvergelijkingstheorie het uitgangspunt zou zijn. Volgens deze theorie is inkomen de algebraïsche som van het privé-gebruik gedurende het jaar en vermogensveranderingen tussen het begin en het einde van het jaar. In deze laatste theorie is irrelevant door welke omstandigheden deze vermogensveranderingen zijn ontstaan. Dat brengt ons toch weer bij Box3, waar de gedachten gaan naar een vermogensaanwasbelasting.
Ricky Turpijn
