Citaat David Lloyd George: “De dood is de meest geschikte tijd voor de belastingheffing op rijke mensen”
De staatsman Benjamin Franklin zei het al: op deze wereld is niets zeker, behalve de dood en de belastingen. Dus waarom maakt NRC zich nu zo druk over de belastingopbrengst (NRC 13/7/23 Belastingdienst ziet ‘hoge risico’s’ bij het innen van 100 miljard euro aan belasting)? De geschiedenis van de data analyse gaat bij de Belastingdienst pas echt los in de 90er jaren van de vorige eeuw. Geteisterd door achterstanden in de afdoening van bezwaarschriften en een toenemende groei van belastingplichtigen die de druk op het tijdig opleggen van aanslagen verhoogde, maar zeker ook de toename aan fraude signalen, dwong de belastingdienst te werken aan de hand van jaarplannen én jaarverslagen. Op basis van data analyse om risico’s van weglekken van belastingopbrengsten te voorkomen. De interne kwalitatieve controles kwamen vanaf die jaren ook op gang. Is de wet goed toegepast door de inspecteur? Het resultaat ervan moest de leercirkel bij de inspecteur op gang brengen en daarmee het weglek risico tegengaan. Er werd constant afgevraagd of het stimuleren van compliant gedrag bij de burger ook leidt tot de geplande opbrengst. Compliant in die zin, dat de burger zijn/haar/lhbtiq+ fiscale verplichtingen vrijwillig zal voldoen. De zgn. compliance map vanaf 2020 is de laatste ‘uitvinding’ om wat al in de 90er jaren in gang is gezet nu nog beter in kaart te brengen. Namelijk het risico, dat de beoogde belastingopbrengst niet zal overeenkomen met wat daadwerkelijk wordt opgehaald. Hoe meer je weet, hoe beter je erop kan inspelen.
Het is te vergelijken met het dashboard van de formule 1 raceauto. In de eerste jaren bestond het paneel van auto van de Italiaan Farino uit een stuur en enkele metertjes voor snelheid, oliedruk en benzine om een snelheid van 150 km/u te beheersen. Het dashboard van de huidige formule 1 wagen – alleen maar voor gamers te begrijpen – geeft de coureur de mogelijkheid snelheden van meer dan 300 km/u met gemak te beheersen. Veel meer signalen in het paneel voor de coureur om op te letten met het doel – net zoals in de beginjaren – niet uit de bocht te vliegen.
Dat doet de compliance map voor de belastingdienst vanaf 2020 ook. Zorgen over die signalen uit die map? Mogelijk, maar niet zonder meer, anders dan het artikel in NRC zou kunnen suggereren.
Ricky Turpijn
