Citaat Montesquieu: “La liberté est le droit de faire tout ce que les lois permettent.” Zie mijn website jurisprudentiemeteenglimlach
https://www.taxlive.nl/nl/documenten/opinie/columns/van-de-hoge-raad-montesquieu-en-box-3
Heeft Eric van Uunen gelijk? Heeft de Hoge Raad met haar D-Day arresten van 6 juni 2024 over Box3 een rode lijn gepasseerd door als rechter op de stoel van de wetgever te zitten? Immers, de rekenregels voor het bepalen van het werkelijk rendement zijn niet door de Tweede kamer, de wetgever, vastgesteld. Daarbij wijst hij met een ernstige knipoog naar de grondlegger van de trias politica, de beroemde Franse filosoof Charles de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu.
In een tijdschriftartikel in 2018 heeft M. Feteris, lid van de Hoge Raad, een toelichting gegeven op de nieuwe koers van de Hoge Raad bij het geven van signalen aan de wetgever. Hij beschrijft de rol van de rechter als een dirigent, die een symfonie van Beethoven uitvoert. “Die heeft een zekere interpretatievrijheid. Als Beethoven Allegro erboven zet, is het een snel deel. De dirigent kan dan binnen een zekere bandbreedte iets sneller of langzamer uitkomen dan andere dirigenten, maar het moet geen langzaam deel worden. Het moet wel de muziek van Beethoven blijven.” Maar het is volgens hem “inmiddels vrijwel onomstreden dat de rechter met zijn uitleg van de wet ook iets toevoegt, iets extra’s doet en dus een rechtsvormende taak heeft.” Hij wijst daarbij op rol van de HR in art 80a en 81 RO als bewaker van de rechtseenheid, maar waar de HR ook een rol heeft in de rechtsontwikkeling. Zoals het overzichtsarrest uit 2016 over de redelijke termijn in het bestuursrecht. https://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/regelmaat/2018/6/RM_0920-055X_2018_033_006_002.pdf
De HR heeft in het D-Day arrest in ro 5.4.1 dan ook de rekenregels gegeven met het oog op de “wenselijke rechtseenheid en rechtszekerheid”. Maar met deze regels wordt zoveel mogelijk “ aangesloten bij het rendementsbegrip dat de wetgever voor ogen heeft gestaan bij de vormgeving van het forfaitaire stelsel in box 3.” https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:HR:2024:705
Daarmee wordt het volgens mij duidelijk, dat de HR ver weg wil blijven van “politieke en beleidsmatige keuzes” zoals Feteris ook nadrukkelijk aangeeft. Voorzichtig concludeer ik, dat de HR met haar D-Day arresten van 6 juni 2024 over Box3 geen rode lijn heeft gepasseerd en zat zij als rechter niet op de stoel van de wetgever.
Dat kosten niet in aftrek komen op het werkelijk rendement lijkt toch een wettelijke grond te hebben in de vormgeving van Box 3. Dat Van Uunen wellicht terecht een omissie in de redenering van de HR heeft gevonden zal bij een eerstvolgende ontmoeting met de HR kunnen worden aangekaart. Soms komt de HR terug op haar eerdere oordeel. Soms. Wellicht ook, omdat in het wetsvoorstel Box3 (nu bij de Raad van State) een kostenaftrek lijkt te zijn toegestaan.
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/06/19/kabinet-stuurt-wetsvoorstel-voor-toekomstig-box-3-stelsel-naar-raad-van-state
Ricky Turpijn
