De voorzichtige terugkeer nu van het politieke midden

The cautious return now of the political center

Caroline de Gruyter (NRC 1/11/25) kan toch echt niet met droge ogen beweren, dat er een voorzichtige terugkeer van het politieke midden is in Nederland op grond van de verkiezingsuitslag van afgelopen 29/10. Visueel lijkt die terugkeer er te zijn nu de van oudsher bekende partijen hebben gewonnen. D66, CDA en ook de VVD kunnen daarbij als middenpartijen worden aangemerkt. Maar als je dieper kijkt en de analyse van de NOS erop los laat, dan zal je zien dat de winst van die middenpartijen sterk is gevoed door kiezers van de PVV. NOS Uitslagen Tweede Kamer 2025

Het electoraat van D66 is voor 7% afkomstig van de PVV. Het CDA verwelkomde 7% van haar kiezers afkomstig van de PVV en verloor er zelf 4% aan die partij. De VVD fungeerde voor 15% als schuilplaats voor oudgedienden van de PVV én verloor er zelf 4% aan de anti-immigratiepartij. En laten we niet vergeten dat de uitgesproken rechtse JA21 (voor 30%) en FvD (35% in en 8% uit) hun verkiezingswinst te danken hebben aan de wegloop van PVV stemmers.
Ga er niet vanuit, dat die kiezers nu opeens het licht gezien hebben en gezellig ‘Kumbaja’ zingen met hun nieuwe vrienden en vriendinnen. Neen, het zijn opportunistische én strategische anti-immigratiestemmers, die van binnenuit als een wurm zich een weg zullen eten naar de buitenkant van het partijprogram van deze middenpartijen. Dus niks terugkeer naar het politieke midden. De PVV stemmer heeft gewoon tijdelijk een ander jasje aangetrokken.

Caroline de Gruyter (NRC 1/11/25) can hardly claim with a straight face that there has been a cautious return of the political center in the Netherlands based on the election results of October 29th. Visually, this return appears to be happening now that the traditional parties have won. D66, CDA, and also the VVD can be considered center parties. But if you look more closely and apply the NOS analysis, you will see that the gains of these center parties were strongly fueled by PVV voters. NOS House of Representatives Results 2025

D66’s electorate consists of 7% PVV voters. The CDA welcomed 7% of its voters from the PVV and lost 4% to that party. The VVD served as a refuge for 15% of PVV veterans and lost 4% of its own to the anti-immigration party. And let’s not forget that the outspoken right-wing JA21 (30%) and FvD (35% in and 8% out) owe their election victories to the departure of PVV voters.
Don’t assume that these voters have suddenly seen the light and are happily singing “Kumbaja” with their new friends. No, they are opportunistic and strategic anti-immigration voters who will worm their way from the inside out to the fringes of the party platform of these centrist parties. So, there’s no return to the political center. The PVV voter has simply temporarily changed their guise.

Ricky Turpijn